10 oznak manipulacji emocjonalnej i jak się przed nią bronić

Niektórzy ludzie są zdolni do manipulacji emocjonalnej — zazwyczaj z zamiarem uzyskania jakiejś korzyści lub kontroli nad innymi w swoim otoczeniu. Takie osoby najczęściej będą stosować nieuczciwe strategie, przed którymi powinniśmy się chronić. Powinniśmy jednak pamiętać, że w pewnym sensie wszyscy możemy być w jakimś stopniu manipulantami. Jeśli jednak często stajemy się ofiarami czyjejś manipulacji, powinniśmy zachować szczególną uwagę i ostrożność, aby nie zostać zranionym.

1. Nie chcą podjąć się czegoś, nawet jeśli deklarują, że to zrobią, a potem unikają bezpośredniej konfrontacji.

Ludzie, którzy mają osobowość manipulacyjną, są zazwyczaj pesymistyczni i chowają urazę, a swoje konflikty wyrażają poprzez ukrytą złość w takich zachowaniach jak prokrastynacja, upór czy nieefektywność. Wyobraź sobie, że ktoś w pracy odmawia spełnienia prośby, ale zamiast po prostu powiedzieć nie, ta osoba robi to w sposób pośredni i stara się to ukryć. Najczęściej będzie też próbowała uniknąć poradzenia sobie z konsekwencjami swojej decyzji. Może to stanowić tak zwane zachowanie pasywno-agresywne.

W takich sytuacjach zaleca się, aby pokazać osobie zachowującej się pasywno-agresywnie, że jest odpowiedzialna za swoje błędy. Dzięki temu przestanie cię obwiniać. Jednocześnie pomoże ci to umieścić swoje potrzeby na pierwszym miejscu i unikniesz wpadnięcia w pułapkę, polegającą na wzięciu winy na siebie. W każdym razie powinieneś unikać angażowania się w gierki takich manipulantów. Nigdy nie próbuj rozwiązywać takich sytuacji ze złością. Zamiast tego pomyśl najpierw o swoim zdrowiu i szczęściu.

2. Celowo wprowadzają innych w zakłopotanie.

Manipulacja może przerodzić się w rodzaj społecznego i emocjonalnego nękania. Przykładowo, w niektórych przypadkach przybiera formę tak zwanego nękania intelektualnego. W takich sytuacjach manipulator często przyjmuje rolę eksperta w danej dziedzinie, podczas gdy ofiara manipulacji, czując się zakłopotana i gorsza, stara się uzyskać od niego jakieś informacje, które mogłyby okazać się przydatne.

Aby sobie z tym poradzić, najlepiej nie wdawać się w walkę o władzę. Ta rada oczywiście sprawdza się w większości przypadków, ale jest szczególnie istotna, gdy mamy do czynienia z manipulatorami. Pamiętajmy, że jeśli działania i słowa agresora przestaną nas dotykać, to w pewnym momencie zacznie on wstydzić się swojego zachowania. Jeśli ktoś uparcie podkreśla w kółko błąd z przeszłości, który popełniłeś ty lub ktoś inny, daj mu do zrozumienia, że nie jest on już istotny.

3. Zniekształcają fakty, aby inni zwątpili we własną percepcję, osąd lub pamięć.

Kiedy ktoś przeinacza fakty dotyczące jakiegoś zdarzenia, powodując, że inna osoba nie ufa własnej pamięci czy osądowi i kwestionuje własne instynkty, to normalne, że ofiara czuje się niepewnie. Ten rodzaj manipulacji powoduje, że czyjeś zaufanie i poczucie rzeczywistości zostaje naruszone. W wyniku tak zwanego gaslightingu ofiara może stracić pewność, co jest prawdą, a co nie. Ta technika jest szczególnie niebezpieczna, dlatego ważne jest, aby być jej świadomym.

Jednym z sygnałów, że jesteś pod wpływem tego typu manipulacji emocjonalnej jest właśnie to, że zaczynasz kwestionować wszystko, co robisz i myślisz, nie mając do tego tak naprawdę żadnych podstaw. W tej sytuacji zaleca się, abyś zaufał swojemu osądowi i instynktowi, wykazał się pewnością siebie i określił osoby, którym możesz zaufać i które mogą ci pomóc w danej sytuacji. Należy pamiętać, że w niektórych przypadkach tego typu działania wymagają profesjonalnej pomocy, aby sobie z nimi poradzić.

4. Wywierają presję na innych i dają im zbyt mało czasu na podjęcie decyzji.

Manipulacja emocjonalna może mieć miejsce w najróżniejszych miejscach i sytuacjach — możesz natknąć się na nią, gdy ktoś używa jej jako taktyki sprzedaży i negocjacji, wykorzystującej niepewność potencjalnego klienta. Często robi się to po to, by ktoś kupił coś bez zastanowienia.

Oczywiście, te techniki nie są tak szkodliwe jak, powiedzmy, manipulowanie ludźmi do stopnia opisanego w punkcie powyżej. Mimo wszystko warto nauczyć się określić, kiedy jesteś popychany do zrobienia czegoś, ponieważ wtedy możesz łatwo działać, na przykład dystansując się od tej osoby, próbując kupić czas i rozważając inne opcje lub uzyskując opinię osoby trzeciej. Ważne decyzje wymagają czasu i powinny być podejmowane na spokojnie, z chłodną głową.

5. Naciskają zbyt mocno.

Inną taktyką, jaką często stosują manipulatorzy, jest próba sprawienia, by inni czuli się wyjątkowi. Jest to oczywiście tylko sposób na zmuszenie drugiej osoby do otwarcia się i podzielenia się swoimi sekretami. Dobrym sposobem, aby określić, czy jesteś w takiej sytuacji, jest pilnowanie, czy dana osoba pokazuje nadmierną pewność siebie, zanim naprawdę cię pozna. Może to być wyraźny znak, że chce poznać twoje tajemnice, aby później wykorzystać je przeciwko tobie.

6. Zgrywają ofiarę.

Zawsze należy pamiętać, że jeśli chodzi o relacje międzyludzkie, nic nie jest czarno-białe. Jest to szczególnie prawdziwe w sytuacji, gdy mamy do czynienia na przykład z agresją. Niektórzy ludzie z łatwością przyjmują rolę ofiary, aby zdobyć władzę. Mogą to zrobić świadomie lub nieświadomie.

Osoby, które tak się zachowują, często prezentują postawę pasywną. Mają tendencję do unikania bezpośredniej konfrontacji i odpowiedzialności poprzez obwinianie innych za wszystko złe, co im się przydarza. Często mówią, że ich pesymizm pochodzi od innych ludzi wywierających na nich presję. Choć jest to rodzaj manipulacji, można go też postrzegać jako mechanizm obronny, który pomaga manipulatorom radzić sobie z lękiem czy niepokojem.

Kiedy jakaś osoba wykazuje tego typu wzorce, zaleca się, aby nie oceniać ani nie krytykować jej i zachować szacunek, ponieważ być może boryka się ze skomplikowanymi problemami i potrzebuje pomocy. Lepiej przeprowadzić otwartą i szczerą rozmowę, aby zrozumieć, co się dzieje, i uniknąć demotywowania jej. Ponadto, wspieranie kogoś takiego i doprowadzenie do zmierzenia się z odpowiedzialnością wobec tego, co się wokół niego dzieje, również może pomóc. Najlepiej jednak nakłonić taką osobę do skorzystania ze specjalistycznej pomocy.

7. Próbują wpędzić drugą osobę w poczucie winy za wyrażanie zaniepokojenia.

Próbując kontrolować lub wpływać na czyjeś wybory, manipulanci mogą sprawić, że dana osoba poczuje się winna za wyrażenie swoich myśli lub obaw. Ponadto mogą reagować agresywnie lub próbować stworzyć dezorientującą sytuację, rozpoczynając kłótnię i uzyskując przewagę w całej dyskusji.

W sytuacjach, w których wyrażanie siebie jest również aktem odwagi, wstyd nie powinien być wymówką do ograniczania komunikacji z innymi. Wręcz przeciwnie, chodzi też o to, by stać przy swoich uczuciach i wartościach, aby mieć pewność, że manipulanci nie będą wprowadzać ciebie i twoich bliskich w błąd kwestiami, które nie są ważne czy nawet prawdziwe.

8. Wydaje się, że żartują, gdy tak naprawdę są po prostu niemili.

Aby obudzić w tobie zwątpienie, manipulator może używać okrutnych komentarzy pod płaszczykiem sarkazmu lub nawet udawać, że tylko żartuje, podczas gdy w rzeczywistości mówi coś niemiłego lub nawet raniącego. To, o czym powinieneś pamiętać, jeśli znajdziesz się w takiej sytuacji, to fakt, że ludzie, którzy wygłaszają takie komentarze, często są po prostu niepewni siebie i cierpią z powodu niskiej samooceny. Twoja odpowiedź powinna być pełna szacunku, nawet jeśli wydaje ci się to trudne do zrobienia. W taktowny sposób spróbuj dopiąć swego, by zrozumieli, że zasługujesz na szacunek i godność, tak samo jak oni.

9. Ignorują drugą osobę.

Czasami manipulator potrafi użyć ignorowania jako metody uzyskania czegoś lub po prostu jako kary. Na dodatek stara się stworzyć nierównowagę sił. Jest to częsty sposób zachęcania ofiary do szukania aprobaty i pewnego rodzaju bliskości poprzez robienie czegoś dokładnie odwrotnego: dezaprobaty i oddalania się od niej.

Podobnie jak w przypadku pozostałych technik, z ignorowaniem należy radzić sobie z chłodną głową, aby nie wpaść w pułapkę zastawioną przez manipulanta. W końcu, oprócz przejmującej ciszy, metoda ta może sugerować emocjonalną i fizyczną izolację, która przykrywa słabe zarządzanie komunikacją. Te problemy raczej nie znikną same z siebie, więc musisz być po prostu otwarty na mówienie o emocjach.

10. Wykorzystują słabości i kompleksy innych.

Ludzie, którzy spędzają z nami najwięcej czasu, najlepiej znają nasze słabości. To, o czym często nie myślimy, to fakt, że mogą wykorzystać tę wiedzę, aby nas zranić lub zmanipulować. Mogą, przykładowo, podkreślać nasze słabości, aby nas zdegradować. Mogą również próbować wykorzystać nasze uczucia przeciwko nam i sprawić, że poczujemy się winni z powodu emocji, których doświadczamy w danym momencie, zwłaszcza jeśli są one bardzo silne.

W takich przypadkach dobrym podejściem jest niewchodzenie w grę, w którą próbują nas wciągnąć. Zamiast tego lepiej być świadomym odpowiedzi, których chcemy udzielić, a nawet przeprosić, jeśli to konieczne, jednocześnie wyznaczając granice. Pamiętajmy, że zdrowie emocjonalne jest ważne, a wizyta u specjalisty to jedno z rozwiązań, które mogą położyć kres tego typu zachowaniom.

Czy przechodziliście kiedyś przez coś podobnego? Jak sobie z tym poradziliście? Dajcie znać w komentarzach i podzielcie się swoimi spostrzeżeniami. Wasze doświadczenie może być bardzo cenne dla kogoś, kto ma do czynienia z podobnym problemem!