12 elementów garderoby z wyjątkowymi ukrytymi funkcjami

Na przestrzeni dziejów w modzie pojawiało się wiele elementów garderoby, które na pierwszy rzut oka wydają się ekstrawaganckie lub zagadkowe. Od sztywnych gorsetów po dziwnie ukształtowane kapelusze — te niegdyś popularne przedmioty służyły celom, które dziś nie są oczywiste. Jednak za ich niezwykłymi projektami kryją się praktyczne funkcje lub symboliczne znaczenia, a te stają się jasne tylko w kontekście historycznym.

1. Kryza

W Anglii epoki Tudorów kryza stała się charakterystycznym wyznacznikiem statusu i wyrafinowania wśród elit. Poza swoim charakterystycznym wyglądem pełniła sprytną funkcję higieniczną. Działała bowiem jako bariera chroniąca odzież przed potem i olejami wokół szyi, dzięki czemu ubrania nie wymagały częstego prania. Kryza była odpinana, można ją było prać niezależnie, co ograniczało potrzebę czyszczenia bardziej wyszukanych i trudniejszych do prania ubrań znajdujących się pod nią.

2. Bliaut

W średniowieczu popularny wśród kobiet, a okazjonalnie również mężczyzn, był bliaut, szata znana z wyjątkowo długich, zwisających rękawów. Chociaż te przesadnie wielkie rękawy mogą wydawać się niewygodne według współczesnych standardów, ich niepraktyczność była jak najbardziej zamierzona. Noszenie takiego wyszukanego stroju sygnalizowało przynależność do klasy wyższej, czyli na tyle zamożnej, by mogła unikać pracy fizycznej i otaczać się luksusem na pokaz, bez względu na funkcję.

3. Himation

Himation był wszechstronnym powszechnie noszonym w starożytnej Grecji płaszczem o zastosowaniu tak praktycznym, jak i symbolicznym. Dla kobiet stanowił nie tylko zwykłe nakrycie wierzchnie. Himation można było rozciągnąć, aby całkowicie zakryć ciało, a także ukryć głowę i zamaskować emocje. W emocjonujących chwilach lub w celu okazania skromności kobiety mogły zasłonić się himationem, wykorzystując tkaninę jako sposób na okazanie powściągliwości, prywatności lub zachowania przyzwoitości w życiu publicznym.

4. Sabaton

Sabaton był rodzajem zbrojonego obuwia noszonego przez rycerzy, które stanowiło integralną część ich stroju bojowego. Złożona z zachodzących na siebie metalowych płytek lub pasków segmentowa konstrukcja gwarantowała zarówno ochronę, jak i elastyczność. Oprócz ochrony stóp, sabaton odgrywał praktyczną rolę w walce konnej. Jego struktura pomagała rycerzom utrzymać pewnie i stabilnie nogi w strzemionach, poprawiając kontrolę i równowagę w czasie bitwy.

5. Mi-parti

W średniowiecznej sztuce często występują postaci ubrane w szaty podzielone pionowo na dwa kontrastujące kolory. To właśnie mi-parti. Ta charakterystyczna moda nie miała funkcji czysto dekoracyjnej, gdyż pełniła również funkcję społeczną. Ten dwukolorowy wzór zazwyczaj nosili służący i początkowo wskazywał on rangę osoby w gospodarstwie domowym. Z czasem kombinacje kolorów ewoluowały i zaczęły reprezentować barwy konkretnych rodzin szlacheckich, co zamieniło odzież w odznakę lojalności i służebności.

6. Czapka

W 1571 roku rząd Anglii wprowadził prawo ukierunkowane na pobudzenie krajowego przemysłu wełnianego. Nakazywało ono noszenie wełnianej czapki przez wszystkie osoby powyżej szóstego roku życia w niedziele i święta. Regulacja ta miała na celu wsparcie lokalnych producentów czapek i stymulować produkcję wełny. Chociaż prawo oficjalnie zniesiono w 1597 roku, praktyka noszenia wełnianych czapek przetrwała, stając się tradycją wśród ludności długo po wycofaniu samego wymogu.

7. Rękaw gigot

Suknie z obszernymi rękawami typu gigot były czymś więcej niż tylko czysto stylistyczym wyborem. Jak wspomniane wcześniej bliauty sygnalizowały przynależność kobiety do elit, podkreślając fakt, że nie musi pracować fizycznie i zasadniczo woli nie pracować. Ich przesadny rozmiar sprawiał, że podniesienie ramion było prawie niemożliwe. Oprócz symbolizowania bogactwa i wyrafinowania, rękawy stanowiły też element sprytnej sztuczki wizualnej: w połączeniu z szeroką spódnicą i otwartym dekoltem, tworzyły iluzję znacznie mniejszej talii, wpisując się w ideał kobiecego piękna w tamtej epoce.

8. Fałszywy przód koszuli

Pod koniec XIX wieku fałszywy przód koszuli stał się praktycznym, a jednocześnie stylowym rozwiązaniem dla mężczyzn, którzy musieli nosić garnitury na co dzień, zwłaszcza w środowisku biznesowym. Ta odpinana część piersiowa z kołnierzykiem powstała z myślą o noszeniu pod marynarką, aby dawała efekt świeżo wypranej koszuli. Fałszywy przód stanowił niedrogą alternatywę dla wielu biznesmenów, którzy nie mogli sobie pozwolić na częste pranie całych koszul. Łatwy w czyszczeniu i utrzymaniu, nie tylko oszczędzał czas i pieniądze, ale także maskował zużyte lub poplamione ubrania pod spodem. Właśnie dlatego, ze względu na zdolność do ukrywania wad i zachowania elegancji, często porównuje się go do makijażu.

9. Szlafmyce

W epoce wiktoriańskiej szlafmyce były podstawowym elementem ubioru do spania kobiet, dzieci i osób starszych, służąc zarówno celom praktycznym, jak i kulturowym. Jednak na początku XX wieku ta niegdyś niezbędna część garderoby wypadła z łask i wkrótce zaczęła być kojarzona z przestarzałą modą i złym gustem. Co ciekawe, około 1910 roku kobiety zaczęły ponownie wprowadzać je do nocnej rutyny, ale tym razem z naciskiem na pielęgnację włosów.

Jedwabne szlafmyce zyskały popularność ze względu na ich zdolność do ochrony włosów podczas snu. Pomagały zachować miękkość i połysk, minimalizowały plątanie się włosów i znacznie ułatwiały poranną pielęgnację. Niektóre były nawet nasycone przyjemnymi zapachami, pozwalając kobietom obudzić się z włosami, które nie tylko dobrze wyglądały, ale także pięknie pachniały. Stały się w ten sposób nie reliktem przeszłości, ale też wczesnymi narzędziami w ciągle ewoluującym świecie piękna i dbałości o siebie.

10. Poncho

Poncho, choć dziś powszechnie uznawane za praktyczną odzież wierzchnią, miało głębsze znaczenie kulturowe w wielu tradycyjnych społeczeństwach. Oprócz zapewniania ciepła i ochrony przed żywiołami, często wskazywało tożsamość i miejsce w hierarchii społecznej. Na przykład, wśród ludu Mapuche w Ameryce Południowej poncho było czymś więcej niż tylko ubraniem. Symbolizowało władzę i szacunek. Charakterystyczny romboidalny wzór wpleciony w tkaninę był zarezerwowany dla starszyzny i przywódców społeczności, oznaczając ich władzę i rolę w grupie. Takie wzorzyste poncha noszono podczas ważnych ceremonii, a sam wzór wzmacniał status osoby.

11. Czapsy

Bystrzy fani kina mogą rozpoznać klasyczny detal w westernach: kowboje często nosili skórzane , zapinane na pasek, frędzle na spodniach. Nazywano je czapsami — co jest skrótem od chaparejos — i były one podstawą kowbojskiego ekwipunku, nie ze względu na styl, ale przetrwanie.

Czapsy stanowiły solidną warstwę ochronną w trudnym terenie amerykańskich rubieży. Podczas jazdy przez cierniste zarośla, kaktusy lub gęste runo leśne, kowboje ryzykowali poważne zadrapania i skaleczenia nóg. Wykonane z wytrzymałej skóry czapsy chroniły ich przed tymi niebezpieczeństwami. Ponadto ich materiał zapewniał lepszą przyczepność i komfort w siodle, gdyż ograniczał ślizganie — coś, z czym zwykłe spodnie materiałowe nie radziły sobie zbyt dobrze. Czapsy były praktycznym rozwiązaniem codziennych wyzwań związanych z życiem na koniu.

12. Capote i Capelo z Azorów

Do lat 30. XX wieku mieszkańcy Azorów nosili tradycyjne niebieskie peleryny, zwane capote e capelo, z dużymi kapturami wspartymi na fiszbinach. Odzież ta odzwierciedlała lokalne życie, gdyż eksport niebieskiego barwnika i połowy wielorybów były filarami gospodarki wysp. Te przekazywane z pokolenia na pokolenie peleryny symbolizowały również kluczowe dla regionu zawody i jego tożsamość kulturową.

Moda ewoluuje z upływem czasu, odzwierciedlając zmiany w kulturze, technologii i stylu życia. W tym artykule pokazujemy ubrania, których czas może i minął, ale wciąż spotykamy je w codziennym życiu.

10 rzeczy, które wciąż nosimy, chociaż wyszły już z mody