Dlaczego nie pamiętamy tego, co wydarzyło się przed 4. rokiem życia

Podobno nasza osobowość kształtuje się w dzieciństwie, ale — jak na ironię — z początkowych lat życia mamy tylko szczątkowe wspomnienia. Zjawisko to dotyczy praktycznie wszystkich ludzi i otrzymało nawet fachową nazwę — amnezja dziecięca. Wraz z wiekiem zapominamy osoby, wydarzenia, a nawet miejsca, na które natknęliśmy się jako dzieci.

To zagadnienie nadal jest przedmiotem wielu badań. Ekipa Jasnej Strony postanowiła zebrać dla was najbardziej istotne informacje z nim związane i przedstawia je poniżej.

Czym jest amnezja dziecięca i kiedy występuje

Amnezja dziecięca to niezdolność dorosłych do przypomnienia sobie szczegółów, a nawet pełnych zdarzeń, które nastąpiły przed 4. rokiem życia. Niektórzy badacze poszli nawet o krok dalej i ustalili, że dzieci w wieku 7 lat są w stanie zapamiętać „co najmniej 60% zdarzeń z wczesnego dzieciństwa”, natomiast w przypadku 8- i 9-latków jest to już 40%. Na tej podstawie stwierdzono, że przechodząc przez różne etapy rozwoju, pamiętamy coraz mniej z minionych lat.

Nasze wspomnienia są ściśle związane z rozwojem mowy

Jedna z teorii wyjaśniających, dlaczego nie przechowujemy wspomnień z okresu niemowlęctwa wiąże ten aspekt z brakiem umiejętności werbalnego komunikowania się w tym wieku. Gdy wracamy do jakichś wspomnień, opisujemy je przy użyciu słów, a to wymaga opanowania języka. Większość dzieci zaczyna mówić po drugich urodzinach, więc zwyczajnie nie są w stanie stworzyć spójnych wspomnień.

Ogromną rolę odgrywa rozwój mózgu

Teraz przejdziemy do biologicznego wyjaśnienia zjawiska amnezji dziecięcej. Gdy dorastamy, nasze mózgi wykonują bardzo ciężką pracę. Na podstawie wyników pewnego badania stwierdzono, że „gdy mózg jest zajęty produkcją dużej ilości nowych komórek, nie przechowuje wspomnień. Gdyby tak robił, stałyby się one długotrwałe”. W wieku 3-4 lat nie potrafimy nawet przypomnieć sobie dokładnie zdarzeń, które nastąpiły dzień wcześniej, bo nasza pamięć epizodyczna nie zaczęła jeszcze działać. Dlatego zdarzają się abstrakcyjne wspomnienia typu park, do którego często chodziliśmy, ale nie pamiętamy budki z lodami, do której raz zabrała nas mama.

Rodzice mają istotny wpływ na sposób zapamiętywania niektórych wydarzeń

Jeszcze inne badanie sugeruje, że rodzice są w stanie zmienić nasze relacje z czasów dzieciństwa. Gdy się nad tym zastanowimy, to okazuje się, że lepiej zachowujemy w pamięci zdarzenia, o których nam przypominano, więc siłą rzeczy pamiętamy to, co mama i tata uznają za istotne. W tymże badaniu stwierdzono również, że dzieci odtwarzają sobie tę samą sytuację inaczej po omówieniu jej osobno z każdym z rodziców. Kilkulatki są podatne na wpływy, zatem ważne jest wspieranie ich w zachowaniu wyłącznie pozytywnych wspomnień i ich prawidłowe postrzeganie.

Wszystko sprowadza się do tego, co zostawiło na nas trwałe wrażenie

Zdaniem psychologa dziecięcego kilkulatki ostatecznie zachowują wspomnienia nacechowane emocjami, zarówno pozytywnymi, jak i negatywnymi. To pozwala nawet małym dzieciom zeznawać w sądzie w charakterze świadków. Jeżeli macie w pamięci jakieś wczesne wspomnienie, to jest spora szansa, że ma ono dla was istotne znaczenie i wywołuje silną reakcję emocjonalną.

Jakie jest wasze najwcześniejsze wspomnienie z dzieciństwa? Przypominacie sobie, w jakim wieku pamięć najbardziej się u was wzmocniła?