Najczęściej spotykane oraz bardziej niszowe grzyby jadalne

Grzyby zawierają całą masę cennych składników odżywczych, jakich potrzebuje nasz organizm, takich jak potas, przeciwutleniacze i witaminy. Warto jednak wiedzieć, które grzyby są jadalne, bo chociaż w lasach i na łąkach można spotkać najróżniejsze ich gatunki, nie wszystkie są bezpieczne dla zdrowia.

Ekipa Jasnej Strony przygotowała dla was przewodnik pomagający rozpoznać najpopularniejsze grzyby jadalne.

1. Boczniak ostrygowaty (Pleurotus ostreatus)

Charakterystyczny, przypominający kształtem ostrygę kapelusz tego grzyba, któremu zawdzięcza on swoją nazwę, osiąga od 5 cm do 20 cm średnicy. Przybiera barwę od białej i kremowej po ciemnobrązową. Jest bogaty w białko i niskokaloryczny. Dzięki zwartej konsystencji i łagodnemu smakowi może stanowić składnik sałatek, dań smażonych, zup, gulaszu, a nawet dodatek do pizzy.

2. Enoki (Flammulina velutipes)

Ten azjatycki grzyb jest powszechnie używany w kuchni z tego rejonu, szczególnie w zupach ramen. Specyficzny wygląd dostępnych w handlu grzybów enoki, bardzo odmienny od tego, jaki występuje w przyrodzie, wynika ze sposobu uprawy — w ciemnym otoczeniu i przy wysokim poziomie dwutlenku węgla. W takich warunkach grzyby przybierają wydłużoną formę i są niemal białe.

3. Czubajka kania (Macrolepiota procera)

Ten duży grzyb ma jasny, niemal biały kolor i brązowe plamki, dzięki czemu bardzo łatwo go zauważyć na łąkach, w lasach i zaroślach. Może mieć nawet 40 cm wysokości, a średnica kapelusza sięga 30 cm. Na nóżce ma ruchomy pierścień. Kania ma miękką konsystencję i charakterystyczny zapach podobny do orzecha laskowego lub włoskiego.

4. Żagwica listkowata (Grifola frondosa)

Znana również pod japońską nazwą Maitake, a także „leśna kura”, żagwica rośnie u podstawy drzew, a jej rozgałęzione, przypominające kurze pióra kapelusze osiągają średnicę nawet 60 cm. Kapelusze są najczęściej szare i brązowe z góry, a od spodu mają białawy odcień. Istnieją badania, według których grzyby te mają działanie przeciwnowotworowe. Żagwica listkowata ma intensywny, ziemisty smak i pasuje do wielu dań, takich jak sałatki, makarony czy omlety.

5. Boczniak mikołajkowy (Pleurotus eryngii)

Osiąga długość od 10 cm do 15 cm, ma brązowy kapelusz i jasne, nierówne blaszki. Jest składnikiem dań kuchni azjatyckiej i śródziemnomorskiej, między innymi w postaci smażonej. Ma intensywny grzybowy smak. Dobrze się komponuje z ziołami i innymi przyprawami.

6. Grzyb shiitake (Lentinula edodes)

Grzyby shiitake, znane też w Polsce pod nazwą twardnik japoński, są hodowane na dużą skalę na specjalnym podłożu lub na pniach. Mają brązowy kolor i średnią wielkość. Dziko rosnące okazy występują też w jaśniejszych odcieniach. Grzyby shiitake to prawdziwa kopalnia składników odżywczych, takich jak lipidy, aminokwasy, witaminy i minerały. Mają zwartą, gąbczastą konsystencję i bogaty smak. Można je smażyć i dodawać do sosów.

7. Twardzioszek przydrożny (Marasmius oreades)

Charakteryzuje go delikatny kapelusz z małym garbkiem, brązowawa barwa i wyraźnie oddzielone, rzadkie blaszki. Najczęściej spotykany jest na łąkach i pastwiskach. Nie jest zbyt mięsisty, ma za to bardzo intensywny smak i z tego względu jest doskonałym dodatkiem do zup i potrawek.

8. Lejkowiec dęty (Craterellus cornucopioides)

Wyróżnia go nie tylko kształt, ale też szary czy popielaty kolor, który ciemnieje pod wpływem wilgoci. Osiąga wysokość 15 cm. Kształtem przypomina trąbkę. Jest elastyczny i ma przyjemny, truflowy smak, dzięki czemu jest idealnym dodatkiem do ryżu czy gulaszu. Rośnie w cieniu dębów i kasztanów, wśród mchu.

9. Kolczak obłączasty (Hydnum repandum)

Ma kapelusz o nieregularnym kształcie, którego szerokość wynosi od 5 cm do 20 cm. Przyjmuje barwę od żółtej do jasnopomarańczowej. Ma krótką i grubą, jasną nóżkę. Występuje w lasach mieszanych od lata aż do zimy. Można go grillować i dodawać do potrawek.

10. Gęśnica wiosenna (Calocybe gambosa)

To miękki, biały grzyb z bladymi przebarwieniami. Ma łagodny smak i charakterystyczny zapach świeżej mąki, dlatego jest chętnie dodawany do potrawek. Spotyka się go wiosną na łąkach i górskich pastwiskach. Cieszy się dużym powodzeniem, ponieważ może obniżać poziom cukru we krwi.

11. Borowik szlachetny (Boletus edulis)

Jego brązowy kapelusz osiąga nawet 20 cm średnicy. Jest bardzo mięsisty i ma przyjemny zapach. Gatunek ten przystosowuje się do najróżniejszych warunków, pasuje też do wielu dań. Aromat staje się jeszcze wyraźniejszy po wysuszeniu grzyba.

12. Smardz jadalny (Morchella esculenta)

Wyróżnia go główka z nieregularnymi wnękami na powierzchni, dzięki której trudno go pomylić z innym gatunkiem. Jest ona owalna i trochę przypomina balon o wielkości od 5 cm do 30 cm. Nóżka jest pusta w środku i pofałdowana. Grzyb przybiera barwę od żółtej do białej. Rośnie na łąkach i w lasach. Zawodowi kucharze zalecają suszenie smardzy, nawet w piekarniku, w temperaturze 66°C—77°C, i namaczanie ich przed użyciem.

13. Gąsówka dwubarwna (Lepista personata)

Jest to grzyb z wklęsłym, białawo-brązowawym kapeluszem. Wyróżnia go nóżka — krótka, solidna, w odcieniach jasnego fioletu i błękitu. Rośnie na łąkach i pastwiskach. Gąsówka ma intensywny aromat i smak, dzięki czemu doskonale komponuje się z mięsem.

14. Mleczaj rydz (Lactarius deliciosus)

Kapelusz rydza osiąga średnicę do 20 cm. Ma pomarańczowy kolor, przypominający odcieniem marchewkę. Jego miąższ jest kruchy i zwarty, w środku białawy. Ma przyjemny aromat i barwi potrawy na pomarańczowo. To doskonała przystawka do potrawek i mięs oraz ciekawy składnik sałatek. Dobrze komponuje się z ziołami.

15. Muchomor cesarski (Amanita caesarea)

Ma czerwonopomarańczowy kapelusz i grubą, żółtawą nóżkę. Miąższ jest biały i ma łagodny zapach, a w smaku jest słodkawy. Rośnie w lasach mieszanych. Można go spożywać jako składnik sałatek albo podsmażony na oliwie z dodatkiem czosnku.